Jak Powstała Ziemia Opatowska?
Jest to przede wszystkim jedna z najstarszych części Polski. Ziemia ta powstała w wyniku długich i urozmaiconych przeobrażeń geologicznych. Przeciwieństwo, jakie istnieje między północno - zachodnią częścią powiatu (gm. Baćkowice), nad którą królują grzbiety Gór Świętokrzyskich i gdzie panują lasy jodeł i buków na wysoczyznach, a częścią południową i wschodnią (gm. Opatów, Wojciechowice, Lipnik), gdzie łany sławnych zbóż opatowskich zlewają się złotą falą ku Wiśle, ma swe żródło w prastarych procesach geologicznych.
Procesy te ukształtowały każdy wzgórek, każdą dolinkę, każdy wąwóz czy jar. A razem z tym wyglądem, ukształtowaniem, naturą podłoża kształtował się główny kierunek działalności ludzi żyjących na tej ziemi w przeszłości i dzisiaj, tj. rolnictwo.
Tradycje Powiatowe
Miejscowości położone w obrębie dzisiejszego powiatu opatowskiego od wieków przejawiały naturalne dążenie ekonomiczne ku silniejszym i zamożniejszym ośrodkom. A takim był od początku Opatów, który uzyskał prawa miejskie od Leszka Czarnego w 1282 r. Jeśli więc szukać faktycznych pierwowzorów powiatu w przeszłości, to najlepiej osadzić jego korzenie w starostwie XVI - wiecznego Opatowa.
Lata 1514-32 były okresem świetności miasta, które stanowiło wtedy własność kanclerza Krzysztofa Szydłowieckiego. Miasto znajdowało się na ważnym szlaku handlowym, biegnącym przez Sandomierz na Ruś Halicką, a na jarmarki opatowskie przyjeżdżało wielu zagranicznych kupców. Ponadto Opatów był siedzibą sejmików ziemskich, co wpłynęło na prestiż i dochody miasta, które było drugim co do wielkości ośrodkiem miejskim w ówczesnym województwie sandomierskim. To kanclerz Szydłowiecki dał podwaliny przyszłego Wielkiego Opatowa.
Zniszczenia wojenne ( miedzy innymi wojny szwedzkie ) i pożary w XVIII wieku doprowadziły Opatów do utraty świetności, a jego znaczenie malało. Miasto pełniło tylko funkcję centrum administracyjnego pierwszej instancji. Po 1815 roku utworzone na ziemiach zaboru rosyjskiego Królestwo Polskie podzielono na 8 województw. Jednym z nich było województwo sandomierskie. Województwo dzieliło się na 4 obwody : Sandomierz, Opatów, Radom i Opoczno. Obwód opatowski obejmował 2 powiaty: opatowski i solecki. W 1842 roku administracja carska zamieniła obwody na powiaty, a dotychczasowe powiaty na okręgi. Opatów stał się siedzibą powiatu. Taki stan istniał do 1866 r. Podczas I wojny światowej powiat opatowski w 1915 roku dostał się pod okupację austriacką, a Opatów stał się siedzibą Cesarskiej i Królewskiej Komendy Powiatowej.
Po odzyskaniu niepodległości, 2 sierpnia 1919 utworzono, województwo kieleckie z 15 powiatami. W tym również powiat opatowski. Stan taki trwał do 1975 roku. W 1975 roku w wyniku reformy administracyjnej kraju zlikwidowano powiaty. Tereny dotychczasowego powiatu opatowskiego podzielono między województwa tarnobrzeskie i kieleckie.
Od 1 stycznia 1999 r. W wyniku reformy administracyjnej kraju powstał powiat opatowski, a Opatów ponownie uzyskał status powiatu.
